| Culle-Cholonan | ||||||||||
| Cholona+ | an-zel | ip-zel | is-zel | miñip-zel | kiok-zel | ipzok-zel | kilix-zel | pak-zel | okoñ-zel | al'ek-zel |
| Hibito+ | etsí | útsi | ||||||||
| Tucanoan | ||||||||||
| Western | ||||||||||
| Coreguaje | 'the?e- | 'the?e-kha?dghapa- | 'dghothe | 'u~kua-kha?dghapa- | 'the?e-h |
'h | ||||
| Siona | te?é | sa,mú, | sa,mú,té | gahésé?éga | [1] ?i,tí, | [5] [1] | [5] [2] | [5] [3] | [5] [4] | si?á sadáya, |
| Pioche | tay'ô | kayayê | to:asonjê | kázia | eghátopo | yehetawênta | [5] hône mogalja | ho:poáljo | adijo ho^ne mogalja | ádijô |
| Secoya | te'e | caya | toasonge | cajese | te'e jëtë | seis | siete | otso | nueve | si'a jënga |
| Orejón | te jã | tepe jã | baba jã | m |
te j |
(tepe j | ||||
| Central | ||||||||||
| Cubeo | cu~inádo | pucadoa | yóbecuriyoa | yóvaicuvaiyoa | cu~inápu rupede | [5] [1] | [5] [2] | [5] [3] | [5] [4] | pucapuruapede |
| Eastern | ||||||||||
| Macuna | cojojau | jua | idía | babari | cojómoco:ro | [5]jedí gajámo cojáñeáro | [5]jedí gajámo juañearo | [5]jedí gajámo idéañaro | [5]jedí gajámo babariñearo | juamoco:ro |
| Desano | yuhu | pe | wapiki | [1] bõhõtõ-ki-bãhã | [5] gahi bõhõtõ [1]-ru bãhã | [5] gahi bõhõtõ [2]-ru bãhã | [5] gahi bõhõtõ [3]-ru bãhã | [5] gahi bõhõtõ [4]-ri-ru bãhã | pe-pi-ri bõhõtõ-ki bãhã | |
| Siriano | su- | pe- | wa'pík |
sú-bõhõ-bã- | 'pé-bõhõ-bã- | |||||
| Tuyuca | si'ká- | p |
iti'á- | ba'pári | si'ká-bõhe~je~- | p | ||||
| N Barasano | hixkága | peága | ixtíaga | baxp'áliga | hixkámuxkono | axp|émuhixka p|enip|ero | axp|émup|ea: p|enip|ero | axp|émuixtia:| p|enip|ero | axp|émubaxp|álip|enip|ero | peá:muxkono |
| S Barasano | si~g- |
h |
idia-rã | babarirãk- |
kohobõkãrãk- |
h | ||||
| Carapana | 'hí~ká~ | 'p |
'ítía | bapa-ri ká~dá~kã | 'hí~kã wã'bó~-ká~rõ | 'p | ||||
| Tatuyo | 'hi~-kã | 'p |
'ítía | bapa-ri ká~dá~kã | hi~kã wã' bó~ 'kó~o | 'p | ||||
| Tucano | di~?ká~ | p |
i?tiá- | ba?páriti- | di~?ká~bõk |
p | ||||
| Yuruti | i~'ká~- | p |
'i~tia- | ba'púbisari | i'ká~-wã-bõ-p |
p p | ||||
| Guanano | c |
p |
ti'a- | pi'titia- | k |
p | ||||
| Piratapuyo | i~?'kã- | p |
i?'tia- | pi'titia- | i~?'kã õ'bõpe | p | ||||
| Tanimuca | i~-rã- | 'i~pa- | 'bãe~ka-raka- | bo'ta-raka- | i~rã-pi'ta-raka- | 'i~pa-pi'ta-raka- | ||||
| Tama+ | teyo | cáyapa | choteyo | cáyapa-ria | ciajenté | yaquejenté | uncuáneco | yecquinico | teáme | jargueseme |
| Macro-Puinavéan | ||||||||||
| Puinavean | ||||||||||
| Hupda | æp | cw?ap | bab? pãh | sa?ap | æp depu~h | |||||
| Nadëb | shedehen | to:mwópe | powóbe | bibapnii | ayong | sap-nepon-hepye.-ku:nno.-ketei | sap-nepon-keep-ku:nno.-ketei | sap-nepon-monap-ku:nno.-ketei | sap-nepon-bibapnii-ku:nno.-ketei | kedeo:pobdagda |
| Cacua | bik | tSe~de | bik pejkãd-di~ | tSe~-da bi~k | bik-hi~?-bo tej?ja | tSe~dat pa? tej?ja | ||||
| Puinave | t |
kaw | pej | lawmõk | dap t |
tamda-baruba | pauru-baraba | akaunu-baraba | dauraba | |
| Waviare (Nukak) | miik3 | chene1 | tei?3 pa?1 | [2] tei?1 | ||||||
| Katukinan | ||||||||||
| Catawishi+ | wakata | sahe | tiumpa | |||||||
| Catuquina+ | heghykty | upaûa | tupaua | noyhan | ||||||
| Canamari | ekek | ubawa | ekek atehu | |||||||
| Bendiapa+ | kik | ubawa | kik atehu | |||||||
| Parawa+ | ikek | bawa | ikek etehu | |||||||
| Kaliánan | ||||||||||
| Ahuaqué | ||||||||||
| Arutani | kiuaná | kiuanye:~-'ke | uati:timitili'ake | |||||||
| Kaliana | ||||||||||
| Sape | koki | ikiria | komoña | |||||||
| Maku | ||||||||||
| Macu (Yuhup) | nukuzamuké | bãtá | shünãlyá | |||||||
| Nambiquaran | ||||||||||
| S Nambikuara | knakná | háre | háreknak | kára | ||||||
| N Nambikuara | naiúkenadaish, | baá~sh,ore | uáinsh,ore | uáidnáish,ore | nikuáinsh,ore | uáidna-áish,ore | ||||
| Sabanes | améro | baléne | balaámero | |||||||
| Ticuna-Yuri | ||||||||||
| Ticuna | ||||||||||
| Ticuna | huia | tarai-haipeu | tamai-haipeu | agai-makai | huia-mai-hai-poi | nahai-mai-hai-pai | nahai-mai-huai-hai-poi | nahi-mai-huai-tarai | nahi-mai-huai-mai-quai | go-mai-huai-hai-poi |
| Yuri | ||||||||||
| Yuri | comäa | peiä | gojogóba | târâaóba | ticomenáueba | oragoanahó | göjagabo oragaánaco | göjagobatäh | tarao-anobá | paiana-obá |
| Quechumaran | ||||||||||
| Quechuan | ||||||||||
| Proto-Quechua+ | *suk | *ishkay | *kimsa | *çusku, *tawa | *pichqa | *suqta | *qançis | *pusaq | *isqun | *çunka |
| (Gonçalez Holguin) | huc | yscay | quimça | tahua | pichca | yzccun | chunca | |||
| Central Ancash | huk | ishkay | kima | chusku | pitsqa | hoqta | qanchis | puwaq | isqun | chunka |
| Huánuco | huk | ishkay | kimsa | chusku | pichqa | soqta | qanchis | pusaq | isqon | chunka |
| Junín | huk | ishkay | kimsa | trusku | pichqa | suqta | antrish | pusaq | isqun | trunka |
| Peripheral Cajamarca | soq | ishkay | kimsa | trusku | pichqa | soqta | qantris | pusaq | isqon | trunka |
| San Martín | suk | ishkay | kimsa | chusku | pichka | sukta | kanchis | pusak | ishkun | chunka |
| Ayacucho | huk | iskay | kimsa | tawa | pichqa | soqta | qanchis | pusaq | isqon | chunka |
| Brazil | huk | iscay | kimsa | tahua | pichca | socta | canchis | pusak | iscon | chunca |
| Cuzco | hoq | iskay | kinsa | tawa | pisqa | soqta | qanchis | pusaq | isqon | chunka |
| Argentina | suk | ishkay | kimsa | taa | pishqa | shoqta | kanchis | pusaq | ishqon | chunka |
| Ecuador | shuj | ishcai | kinsa | chuscu | pichica | shucta | canchis | pusaj | ishcun | chunga |
| Aymaran | ||||||||||
| Aymara | maya | paya | quimsa | pusi | phesqa | sojhta | paqallqo | quimsaqallqo | llätunca | tunca |
| Jaqaru | maya | paha | kimsa | pushi | pichqa | suhta | qançhisi | pusaqa | isquña | chungka |
| Kawki | maya | paha | ||||||||
| Macro-Lekoan | ||||||||||
| Leco+ | ber | toi | tchai | didai | ber-tcha | ber-bivque | ||||
| Zaparoan-Yaguan | ||||||||||
| Zaparoan | ||||||||||
| Záparo | ||||||||||
| Zaparo | nuquaqui | namisciniqui | haimuckumarachi | [2] ckaramaitacka | [2] ckaramaitacka [1] | haîmuckumaracki ckaramsitacka | ||||
| Andoa | nikínjo | ishki | kímsa | |||||||
| Arabela | niquiriyatu | caapiqui | jiuujianaraca | saa caqueetacaja | ||||||
| Iquito-Cahuarano | ||||||||||
| Iquito | nóki | kó:mi | sesára-maxetâ | soramáxetan | tixere tseó:naka | matjá:-[1] | matjá:-[2] | matjá:-[3] | matjá:-[4] | matjá:-[5] |
| Cahuarano | núki | kó:mi | sesé:ra-makitána | soramáxetan | tixe:rikiwánaka | |||||
| Yaguan | ||||||||||
| Peba+ | tomeu-lay | nomoira | tamoimansa | namerayo | taonella | |||||
| Yameo+ | pwitê'r | narámue | kingsâ' | tshiúsko: | pishki | sókta | kantshis | pú'sa | ísko: | tshungga |
| Yagua | tikilo | nanohui | mumoi | nairukuiniu | tenaka | tikilo-niatea | nanohui-niatea | mumoi-niatea | nairukuiniu-niatea | huikakuniu |
| Sabela | ||||||||||
| Auca (Waorani) | ado | bi~ | ||||||||
| Kandoshi-Omurano-Taushiro | ||||||||||
| Omurano | ||||||||||
| Omurano+ | nathô'ro | thó:oro | ononó~on | natsononídza | orarápa | no:to:lê | no:tolepemidze | natolé: | natolé:leai | natole:oleaídje |
| Candoshi | ||||||||||
| Candoshi | -minamtá | -tsibonó | -tóochpá | -ipónponáró | -zamiatpata | -minam matáyaro | -tsibon matáyaro | -tóochip matáyaro | -ipónponáro matáyaro | -koviz iptaaro |
| Katembri-Taruma | ||||||||||
| Taruma+ | oshiwai | dzhowa | mikayahi | dzhobarada | dodangurubâb | [1] yakana'-ahami | [2]k-yakana'-ahami | mikyahahi-yakana'-ahami | [4]k-yakana'-ahami | dobong |
| Esmeralda-Yaruroan | ||||||||||
| Esmeralda | ||||||||||
| Esmeralda+ | bashini | |||||||||
| Yaruro | ||||||||||
| Yaruro | keriame'h | nywari'h | tarari'h | hadotcomi'h | keinetcibo' | keinetcini[1] | keinetcini[2] | keinetcini[3] | keinetcini[4] | itcisune'h |
| Tequiraka-Canichana | ||||||||||
| Tequiraka | ||||||||||
| Auishiri+ | ismáwa | kisnáõ | akú:wa | |||||||
| Canichana | ||||||||||
| Canichana | mereca | caadita | caarjata | |||||||
| Macro-Andean | ||||||||||
| Jivaroan-Cahuapana | ||||||||||
| Jivaroan | ||||||||||
| Jívaro (Shuar) | chikíchik | hímyar | manáintyu | áintyuk áintyuk | ewéh amus | chikíchik íraku | hímyar íraku | manáintyu íraku | áintyuk áintyuk íraku | mái ewéh amúkhai |
| Aguaruna | makichík | jímag | kampátum | ipáksumat | makichík uwejá ámua | uwejá makíchik ijúk | uwejá jímag ijúk | uwejá kampátum ijúk | uwejá ipáksumat ijúk | uwejá maí ámua |
| Achuar | kíchik | hímyar | kampátam | uchínyuk uchínyuk | ||||||
| Huambisa | chikichik | jimar | kampatu | aintuk aintuk | [1] uwejan amua | [5] [1] iruku | [5] jimaran iruku | [5] kampatum iruku | [5] [4] iruku | uwejan mai amua |
| Cahuapanan | ||||||||||
| Chayahuita | haná | kató | kará | |||||||
| Jebero | aláatsâ | katú:ta | kála | ingátoo | alé:itkung | sokta | kántshis | pu:sak | isko: | tshunga |
| Urarina | ||||||||||
| Urarina | leinji,i, | coroataja | nichataja | jena | saoquinia | saotania | cainsinia | fosania | isconia | lecho,o,nca |
| Puelche | ||||||||||
| Puelche+ | chia | bech | gech | mala | damca | chiman | cachbecha | busha | chiba | zamazc |
| Zamucoan | ||||||||||
| Ayoreo | chomarã' | gare' | ga:dioc | ga:gáni' | che:na' yimanâi~ | chomerã' iji' ti | gare' iji' ti | ga:dioc iji' ti | ga:gáni' iji' ti | che:na' yimanã|de' |
| Chamacoco | chomara | gar | gaddioc | gahagani | chena yimanaite | chomar ahi | garihi | gadioguihi | gahagamihi | chuena yimanaddi'e |
| Timotean | ||||||||||
| Timote+ | pití | jenca | suca | pit | mubis | majen | ||||
| Cuica+ | kari | xem | shuent | piti | kamó | katseunt | ma-en | mavi-shuent | mavi-pita | tabis |
| Muchuchí+ | karí | xem | shut | |||||||
| Maripú+ | karí | xem | sut | |||||||
| Piaroa-Saliba | ||||||||||
| Piaroa | yauotene'te | to-nédrin | wabodexkuána | imoté | imoterua | cammuté [1] | cammuté [2] | cammuté [3] | tanmoredué | tanmoredé |
| Saliba | hotabe | tomesa?ga | he?duba?du | bahe~ga- | si~ko?ne?ga |
| Tupian | ||||||||||
| Aweti | majapeté | monkói | ||||||||
| Kamayura | jepé | mokôi | moapüt | |||||||
| Mawe | we~tub | ti:,pí,d | maei,m | tí,pi,vëvóâ | [1] kaviad | kokáviad maitá | moháhab | mopi,asëd | maewari,wi, átupiad | máewari,wi, |
| Purubora | mú: | wewá | bokó we uá | |||||||
| Dzubucua+ (Kariri-Xocó) | bihé | witane | witadenike | |||||||
| Kamaru+ | liauigäboh | liaui-thikani-hüh | liaui-thikani-hühke | ibichó [4/5] | ||||||
| Guarani | ||||||||||
| Sheta+ | matinkan | mokoi | ñiirü | shyétá | hendá koshime | |||||
| Guayaki (Aché) | eteyã | mïro | mïro: wâchú | mïro: tàra | ||||||
| Juma | aphla | liágua | mabä?agua | |||||||
| Guarani | ||||||||||
| Kaiwa | 'pete~'í: | mokwo:'í: | mnoap^ü'í: | iru~dü'í: | [1] ñirü'í: | mboap^mboap^ü' mem e~riré: |
iru~dü' memé: | iru~dü' meme~riré: | [5] memé: | |
| Guarani | peteî | mokôi | mbohapï | irundï | po / sinko | poteî / sei | pokôi / siete | poapï / ocho | porundï / nueve | popá / diez |
| Chiripá | aépi | |||||||||
| Chiriguano | pe~ti | mõkoi | mbáp |
irúnd |
pandépo | ówa | chíu | húri | cháo | payandé-po |
| Tapiete | penté | monké | ma?ap | |||||||
| Guarayú | ||||||||||
| Guarayu | nyepai | nyuenió | mosopi | iruanantú | poiyanepó | nyempenyová | nyunyihová | mosapihová | irunantúová | poinyandepoyovaívé |
| Nhengatu | iepé | mocoîn | musapire | irundi | iepé-pô | po iepé | po mucuin | po [3] | po [4] | mocoín-pô |
| Pauserna | monopedo | mokóe | hebü | |||||||
| Siriono | komi | yeremo | yeremono | |||||||
| Tupi | ||||||||||
| Tupi | ||||||||||
| Old Tupi+ | oîepé | mokõí | mosapyr | irundyk | ||||||
| Cocama | ||||||||||
| Cocama | huepe | mucuica | mutsap |
iruaca | pichca | socta | cansi | pusa | iscun | chunga |
| Omagua | uypy | mokui-ka | musapérika | yruakay | peseghaty | upapua | ||||
| Tenetehara | ||||||||||
| Anambe+ | yanäpo tepa | mukue~ | muhapi | nuyupitä | uuaiyärä | ruanya | iru~ | pitâ | ruwäkä | popayuwä |
| Guajajara | pitái | nairúi | surí rõngatú | upãn senepó pengu ära | hä há | |||||
| Tembe | pité'i | mukuy | na-irwi | irundi | hê-po | hê-po-paw | ||||
| Tapirape | anchepé | mukúi | ma:pít | |||||||
| Ava Canoeiro | aistu:bo | |||||||||
| Wayampi | ||||||||||
| Urubu (Kapoor) | pitei: | mokui: | oapirê | (oapirê) | tumamé | janepó upáu | ||||
| Oyampi | pe'i~ | moniju~ | moapy | irõte | jaty | irõirõte | ||||
| Emerillon | mozepé | mokoñe | maapuit | |||||||
| Karipuna+ | xaniá | rabuí | quemijê | mocandé [4/5] | ||||||
| Kayabi | ||||||||||
| Kayabi | oyepa | mokoi | ||||||||
| Asurini | pité'i | mukwi | mukuy amo ma-irwi | uzêy iru-irungatu | po-péhe~ngwêr | po-mukwi | ||||
| Kawahib | ||||||||||
| Parintintin | ojipéji | meme | mbohapyr | |||||||
| Paranawat+ | ajepêi | mocôin | [2][1] | [2][2] | ||||||
| Wirafed | oyipe~ | imokói~ | mokói~-iru-mae | |||||||
| Apiaca | majupé | makué | boapui | mokum-kognato | apurava | koivete | ||||
| Makiri | aipité | mokoíng | moapét | |||||||
| Mekens (Kanoé) | pátaira: | ka:erá | piakaúkä | |||||||
| Munduruku | ||||||||||
| Munduruku | pang | chepchep | uarätambúlae | chöpatichepchep | chöpatipang | jatung | jänio | jataing | (jatung) | thötätöt |
| Kuruaya+ | da: | porãkã | tëboaze um | we bi, adjiriráza um | wei bi, adjiriad | ubi, chikirid | ||||
| Juruna | ||||||||||
| Yuruna | duáyo | naná | nanámba | duayózo | uau~ | |||||
| Shipaya+ | unanrandian | budá | minam | duaetuche~ | cibaurico | cibudápaíru | buine~ | amincá | cidecarapudy | diará |
| Arikem | ||||||||||
| Arikem | mundápâ | patám | moiúm | kara:nta | uisput | [1] uis-pu kutu~at | [2] uis-pu kutu~at | [3] uis-pu kutu~at | [4] uis-pu kutu~at | uis-pu pamâ |
| Karitiana | mu~hi~n | supõm | mu~nhu~m | otannu~mu~n | uj put | [1] uj pu ota ?oot | [2] uj pu ota ?oot | [3] uj pu ota ?oot | [4] uj pu ota ?oot | uj pu ota tuta |
| Tupari | ||||||||||
| Tupari | kíäm | hürü | hürü noó:m | |||||||
| Wayoro | popot | derät | wärehät | |||||||
| Guarategaja | kizä-anäm | têre em kátn | kwaikia tze kwátn | |||||||
| Makurapi | äräköt' | äräá' | äräküanyum | äräá'-äräa' | [4]-küanum | |||||
| Kepkiriwat | pangue | xatéte | setepangue | pãbá | bairum | |||||
| Ramarama | ||||||||||
| Urumi+ | uenacaven | ichirangue | itamaiun | itajanire | itamamo | icarobüte | itaguto | itagobiu | icaúnhé | copongé |
| Arara | mutürem | yegárkom | koire~m | |||||||
| Uruku+ | môtírem | yegárôkum | pagôdnóbtem | pagôdnmótem | papígtem | té:nem | ||||
| Itogapuk | mutírem | yagarekóm | pairóbtem | |||||||
| Monde | ||||||||||
| Monde | amakim | wuakí | parasherám | |||||||
| Surui | mu~y | mûyakábud | kaysér | |||||||
| Arua | mi:n | busá | wau:m | |||||||
| Cariban | ||||||||||
| Cariña | ||||||||||
| Carib | o:wiñ | o:ko | o:ruwa | o:kopaime | aiyato:ne | o:wiñ- duwo:piima | o:ko- tuwo:piima | o:ruwa- tuwo:piima | o:winapo:si- kï:rï | aiyapato:ro |
| Opon-Carare | ||||||||||
| Opone+ | seneároko | sá | sáura | |||||||
| Yukpa | ||||||||||
| Yukpa | kósa | koséra | kosá-tka | omá-tka | joma-p | |||||
| Tiriyó | ||||||||||
| Tirió | tinki | ökönö | voyerau | |||||||
| Hianacoto+ | tényi | sekéneke | dhe:ráuere | kenetekérene | éniatoénere | eniatátotetényi | éniazekénere | éniazékáuere | éniakenetekérene | énianenetéhere |
| Akurio | tonikini | sokororo | ebemüni | |||||||
| Carijona | te'nji | saka'nary | se'raury | ky'nyty'kyryny | 'enja'towe'ne | 'ynKa'hetshi'datu | ||||
| Kashuyana | ||||||||||
| Shikuyana | winali | asaga | sorawau | |||||||
| Waiwai | ||||||||||
| Waiwai | tioni | asaki | soroau | |||||||
| Parukoto | tukinkaré | asakené | serkuané | |||||||
| Hixkaryana | towenyxa | asako | osorwano | towt |
kamo |
|||||
| N Amazonian | ||||||||||
| Yawaperi | ||||||||||
| Boanarí+ | abané | pademaká | uruá | |||||||
| Yauapery | marabá | assiki | uschono | mapamari | schaki | |||||
| Waimiri (Atruahí) | awenin | typytyna | takynynapa | typy[2] | [3] [2] | [3] [3] | [3] [3] awenini | [3] [3] [2] | [3] [3] [3] | |
| Paravilyana | ||||||||||
| Sapara | tu:kleka:lenó | tkéle | hedáue | |||||||
| Paushiana | níkêná:na | atá:re | ãngá moká:re | atá:mo penéne | ||||||
| Paravilhana+ | teuenjé | akoünien | olaulé | olaulá | avainjanlö | adöu avainjanlö | enepù náei | olau lei | ||
| Pemón | ||||||||||
| Makushi | ti-wín | a-sá-ge-ne | e-sé-re-wa | a-sá-ku-re-bá-na | mói-ya e-tái-kin | ti-wín mí-ya pó-na te'-mo-tai | a-sá-ge-ne mí-ya pó-na te'-mo-tai | e-sé-re-wa mí-ya pó-na te'-mo-tai | a-sá-ku-re-bá-na mí-ya pó-na te'-mo-tai | mí-ya táme-na-we'-re |
| Pemon Taurepan | tiukinan | çaganã | ceurêuenan | kagerelenãn | miategenan | tiuken miaponá teotai | çagarê miaponá teotai | ceurauenê miaponá teotai | kagerelê miaponá teotai | miata manuerê |
| Akawaio | tègina | azara | osorowa | asagorone | [1] miararoe | [1] puda | azàra miaràroe | [3]-miararoe | [4]-miararoe | miaràroe-màra |
| Purukotó | aleini | iniperkuru | inialé | |||||||
| Central | ||||||||||
| Cumanagoto+ | tehuín | azake | azorao | uuzpue | emiatone | tehuipona | emia temere | |||
| Chayma+ | tibín | achako | achorao | ispue | petpe | tibín chopona | enizapebana | |||
| Apalai | taïro | assacoro | asséruao | assacoro-pané | omamé | ocitoro | étiipuiri | maarekéné | éméro | |
| Yao | ||||||||||
| Tivericoto+ | ovin | oko | orwa | |||||||
| Yao | tewyn | tage | terrewaw | tagyne | mepatoen | |||||
| Wayana | ||||||||||
| Wayana | pekenatpö | hakene | eheruaw | ehepetina | ehepetimna | etato | [2][6] | [3][6] | ehepetine [6] | omo-me |
| Roucouyene+ | awini | sakéné | héléwaw | |||||||
| Aracaju+ | pang | chepchep | uarätambúlae | chöpatichepchep | chöpatipang | jatang | jänio | jataing | jatung | thölatöt |
| Mapoyo-Yavarana | ||||||||||
| Mapoyo | tëhkenarï | sakenarï | temiñakënë | sakorobënë | tëkenameko | sakenameku | ||||
| Tamanaco+ | tevinitpe | acchiacké | achiluòve | acchiackemnne | amñaitoné | itaino amñoponá [1] | amña-acheponare | |||
| Yabarana | enipéte | sákeene | petome- yá:kele | askongtonBene | ehne jemeku'nure | eme'kure | ||||
| Makiritare | ||||||||||
| Ye'cuana | tauíni | ake | hedáue | |||||||
| Wayumara | tuiné | asa:le | eseuluó | |||||||
| S Amazonian | ||||||||||
| Panare | tyityasa | asac | asonwa | asa'nan | eñacätoome | [1] eñacätoetyo | [2] qu-... | [3] ... | [4] ... | (asa) panañipun |
| Palmela+ | aropé | aha | ohehua | |||||||
| Bakairi | ||||||||||
| Bakairi | tokale | ahage | ahage tokale | ahage ahage | ahage ahage tokale | ahage ahage ahage | ||||
| Nahukwa | álechi | atake | etila | |||||||
| Arara | ||||||||||
| Arara+ | anane | adak | [2] [1] | [2] [2] | [2] [2] [1] | [2] [2] [2] | [2] [2] [2] [1] | [2] [2] [2] [2] | omiat omiat | |
| Pariri+ | nané | atág | atáganane | |||||||
| Apiaka+ | mayupé | mokõñ | boapui |
| Harákmbut | ||||||||||
| Amarakaeri | nogtida' | botta' | bapa' | [2] [2] | huabaniga' | nogbayo e'ayhua' | botbaniga' | |||
| Huachipaeri | ruña | gundupa | ||||||||
| Otomacoan | ||||||||||
| Otomaco+ | enga | dé | yakia | depitade | ionga pinibo | éréungui enga | éréungui dé | éréungui daba | depidabe | ionga uba |
| Taparita+ | enda | deñiaro | deni | |||||||
| Trumai | ||||||||||
| Trumai | mihin | uush | ushtaxme [3/4] | -- | nekatkelan |
| Guamo+ Sta Rosa | tagstar | kete | kurumktin | |||||||
| San José | tagstame | dikiampa | kakute | |||||||
| Chapacuran | ||||||||||
| Tora | kwatádn | kuradni | kuran kwatádni | kuradn ti ramadni | ||||||
| Wanyam | ikrañéhua | karikanéhua | amikochigua | |||||||
| Cumana | tan | ukuran | ||||||||
| Itene | tan máiñ | vorócam | map ramayím | itoi itoi sipí | apiyé úm | [1] nin maché | [2] nin maché | [3] nin maché | [4] nin maché | [5] nin maché |
| Quitemoca+ | mamai-omaiche | veniai | chiti | chitinua | huañanie | |||||
| Chapacura | tankua | ayuken | huagaragatan | reno | chumpa umi-chi | huatata kamukua | ehuiña | ahuakatáni-ami-chi | aipomi-chi | |
| Urupa | muním | piá | munín piá | |||||||
| Jaru+ | monin | nicacá (2/3) | équemetêt | |||||||
| Tiniguan | ||||||||||
| Tinigua | kíyi | xáda | xáda kíye | ka,pa,sa,ñú | xopakuáxa | ifwato kuáxa | xái~ó pái~ti0 | fwaiése | kidase | kitase |
| Pamigua+ | chijance | sajancesá | sajance | chijastijance | sacsucuaja | coadsucuaja ayipaquiaji | sabsepsa ayipaquiaji | sabsepsa chibsuaja | chiastipsa ipaquiaji | patsucuaja ipaquiaji |
| Guajiboan | ||||||||||
| Churuya+ | cai matacari | cabale matacaviva | omopesiva | penasalavi buba | caicabebaje | caicacubaje | ||||
| Guahibo | káe-hawa | aniha | akúejabi | penajánatsi | kué-hobe | itsakabeja berena | wahakaita ropitsi | tuatuahüpihikabesito | pekanuakabesito | aniha-kobé:-behe |
| Cuiba | káe-wa | ainjá-wa-be | akóibi | nakuéta-be | ||||||
| Guayabero | ká-jax | ku'lé-n-he | pamópa-x-he | natshála-x-he | kue-ke?é | |||||
| Macaguan | kení | penakuétshabe | hóbehe | ánabe | itsa-hoéha | atbó | ||||
| Playero | ompá-wa | nahúa-wa-behe | penajánatshí-wa | náhua-mátaxijó-behe | pihinía-wa | díe-behe | ||||
| Arawan | ||||||||||
| Arawa+ | warihí | fanihi | arisafaha | |||||||
| Culina | uüty | rabü | taküma | taküyuwukuin | takütakurasi | yisha | nuküwümikyu | |||
| Yamamadi | itarini | Faumini | uharini | damini | [2] [2] [1] | dami:ni | ||||
| Paumari | huarani | baniki | huara-bakutheki | fa:mi:ní: | saai-kahuaranki | sauihuaran karaauni | the^e^iku bamibaniki | |||
| Maipurean | ||||||||||
| Northern | ||||||||||
| Upper Amazon | ||||||||||
| Anauyá | ahiari | mahoren | marahunaka | |||||||
| Resigaro | sagú | migaakú | [2] [1] | po?tsáá vágaahí | sá?osí | sí?osíkhó [1] | ... [2] | ... [3] | ... [4] | pá?osíkúmá |
| Waraicu+ | atetu | puyabana | mayba | atytecabo | lakuin | hualyan | ||||
| Wainumá | ||||||||||
| Wainuma+ | apágeri | machahma | matzücke | ahpagopi | ahpagapi | aira-ettagapi | aira-ettagapi-hairiwigani | aira-ettagapi-machahma | aigarithaecke | umahni |
| Mariate+ | apäkery | mechema | atäpo | atäpuy | ||||||
| Piapoko | ||||||||||
| Piapoco | ab-éeri | putsháiba | máisiba | báinúaka | abéemàa wakáapi | aiukapi béré | aiukapi putshaiba | aiukapi maisiba | aiukapi bainuaka | abe wakapi |
| Achagua | bákeeghi | tshámai | matálii | kuátru | abacaje | abaíbacage | juchamatabacage | matarítataí bacage | rejunícayacaba bacage | juchamage |
| Warekena | ||||||||||
| Guarequena | apá:basa | dauntása | mabaitalísa | |||||||
| Río Negro | ||||||||||
| Cawishana+ | bäla | mätallá | bamäbicácá | lawauugabi | loamá-nokápe | loaná-cape | ||||
| Yumana+ | aphüllá | biágma | mabäagma | tilalüchbüa | aporagabí | biamurägauagabí | chichabuchauagabí | biamorägóagabí | jauwätähí | chubumiagâbí |
| Passe+ | apeala | packéama | mapeama | puke-amama | upanachapii | püpaiachapii | ||||
| Yucuna | ||||||||||
| Yucuna | pahluwáha | ijamá | wéehi kéele | pa?ú kéele | pahluwá té?elá kéele | ijamá té?ela kéele | ||||
| Garú+ | pagluachima | xeyama | uzíkele | |||||||
| E Nawiki | ||||||||||
| Tariano+ | pépanha | ñamánda | manálida | kepúnipe | pémopakapi | yemimamacabi | yemimabacapilianúda | pehipelianúda | paihipáwalianúda | paihipawalianúda |
| Curripaco | pa-da | jama-da | madali-da | likuadaka | pema pa-ki | jamena pa-kapi | ||||
| Izaneni | ope'kutsa | dzámana | mandalíne | |||||||
| Baniwa | cadudi | djami | madállipa | manupégá noùliki | ||||||
| Mapanai | páda | dzamáda | madalída | |||||||
| Moriwene | apáda | zamáda | madálida | |||||||
| C Upper Amazon | ||||||||||
| Marawa+ | uquashumu | mushamu | gheben | ushanamak | korodacapo | ukutadacapo | auintadacapo | |||
| Bare | makuty | pikûna | kilikunama | kasalymacaka | ||||||
| Guinao+ | pareita | yamike | piampatyam | |||||||
| Mawacua+ | apaura | woaraka | tamarsi | |||||||
| Baniva+ | yabibulini | enábe | yabébuli | yunulibunutsi | pinawiáphi | pimiri | yumaliwi | piurhuili | pieirurwhi | picalaùrwhili |
| Yavitero | á:apê'tsa | ntsâ'me | má:da |
|||||||
| Manao | ||||||||||
| Manao+ | panîmu | piarukûma | pialuky paulo | |||||||
| Kariaí+ | nyoi | püthairama | tükahut | |||||||
| Maritime | ||||||||||
| Aruán | auseire | dekuráma | nkeduke | |||||||
| Wapishana | bade,é,p | da,i tám | itkinéa,dâ | pameníwa tenkit | baráieda | [1] bakaneát | [2] bakabeát | péukâ | ||
| Ta-Maipurean | ||||||||||
| Proto-Arawakan+ | *pa / *ba | *pi / *bi | *mapa / *mada | |||||||
| Taino+ | hequeti | yamoca | canocum | yamoncobre | ||||||
| Goajiro (Wayuu) | wane | piama | apünüin | pienchi | jarai | aippirua | akaratchi | mekiisat | mekietsat | poloo |
| Paraujano | maneydzha | pimi | apaniw | pinchi | nadâ | siami | beremi | pinjüwen | heberemi | |
| Arawak | aba | bian | kabyn | bithi | badakhabo | bathian | bianthian | kabynthian | bithithian | biandakhabo |
| Island Carib | ábana | biama | íriua | gádoro | sé,go | |||||
| Black Carib (Garífuna) | ában | biáma | ürua | gádürü | séngü | sísi | sédü | widü | néfu | dísi |
| Eastern | ||||||||||
| Palicur | pahat | pitana | mpana | paxnika | pohouku | pugunkuna | nteunenker | [7] akak [1] arawna | [7] akak [2] arawna | madik-auku |
| Marawán | paxa | tsálie | mpána | |||||||
| Karipurá+ | pabere: | yaná | pána | |||||||
| Southern | ||||||||||
| Western | ||||||||||
| Amuesha | patshis | epá | mapá | patá:ts | pamuná:r | pitshap | kantshí:r | pusá:k | eksô'nt | putshar |
| Chamicuro | palaka | mapójta | kilko | mapójtamala | pichka | sokta | kanchis | pusak | iskon | chunka |
| Central | ||||||||||
| Paressi | atilá | hínama | hanáma | xalákakoa | kahítihalákoa káhe | aceuêcacuá | [6] ietá [1] | [6] ietá [2] | [6] ietá [3] | [6] ietá [4] |
| Saraveca+ | atia | iñama | anahama | azarakapa | arapiaiche | iñama no-kaxixi | ||||
| Waura | pauá | mepiáua | kamaukula | |||||||
| Mehinaku | pauítsa | mepiáma | kamayukule | |||||||
| Yawalpití | pauá | purziñama | kamayunkula | |||||||
| Custenau | paúdza | mepiáma | kamaukula | |||||||
| Southern | ||||||||||
| Terena | pói-hachá | pi-hachá | mopó-hachá | |||||||
| Guana | poikoja | pid-djaho | mopoa | honaton | houakoo | |||||
| Chane | mompetí | mokoi | mboapi | |||||||
| Ignaciano | étana | apina | mapana | cuátru | cíncu | séisiqui | siétiqui | úchuqui | nuevequi | dies |
| Baure | ponochi | apina | moponan | canguenan | roleco | repitikia | apina pohue | mopone pohue | canguene-pohue | ichohuoco |
| Piro (Yine) | satupje | gepi | mapa | gepkoxamkoje | pamyo | patsrujire | payokgipre | yokgipi | mturuji | pamole |
| Inapari | paachí | jepí | mapá | imonáhaha | penamuyúti | ichimápíre | richimapíre | ipuchiápire | rapahachajíre | puhaanimuyúti |
| Kanamaré+ | ekek | ubawa | ekekatehu | |||||||
| Apurina | á:nteka | í:pi | ipá:ntopakene | má:po | itusólina | mapókatsha | ||||
| Cushichineri | sátepia | hépi | ||||||||
| Campa | ||||||||||
| Asheninca | aparo | apite | mawa | |||||||
| Ashininca | apaani | apiti | mava | |||||||
| Machiguenga | pániro | píteni | mábani | pitepágyení | tsongabakóaka | |||||
| Nomatsiguenga | poro | píte | mába | itsibasáti | pábocoroóti | ágaca pátiró basíní nobaco | ágaca [2] basíní nobaco | ágaca [3] basíní nobaco | antagaísa nobaco | |
| Caquinte | apatiroti |
| Bora-Muinane | ||||||||||
| Bora | tsha-ne | mínyéékhïï' | pháphi?chhïï' | ph |
tshá-?oxtsh |
í-?oxtsh |
í-?oxtsh |
í-?oxtsh |
í-?oxtsh |
pha-?óxtsh |
| Miranya | tshane | míñéékhy | maakhíni | tshanéná?péBahkhátshi | tshá?ohtshi | gotzehihnwa | zohógatigá | rowicka | zömöthohca | phá?ohtshíkhy |
| Faai | dahé | mänahé | dahé amani | nagamaga | dabékuiro | énémé dahé | moto:i kaima dahé | higaikai dahé | nagaahäbäkuiro | aiyoäna |
| Muinane | sááno | míínokk |
míínokk |
míínokk |
sa-?úse | [5] xúúga-?use-t |
[5] xúúga-?use-t |
[5] xúúga-?use-t |
[5] xúúga-?use-t |
Fa-?úsee-kk |
| Imihita | tenétogüné | mibákö | ||||||||
| Witoto-Ocaina | ||||||||||
| Ocaina | tya- | ha |
ha |
nahï~?xanó | tya?-Fï'ï'Foro? | a |
[6] ha |
[6] atyora-bi |
[6][4] | hanã? Fáti |
| Nipode | da | ména | da.áma-ni | pigo-ména-ri.e | hu-bé-ba | ené-pebamo dá | ené-pebamoména | ené-pebamo da.áma-ni | ené-pebamo pigo-ména-ri.e | nagá-peba |
| Meneca | da | ména | da.áma-ni | Fï'go-ména-ri.e | hu-bé-kuiro | ené-Fethimo da | ené-Fethimo ména | ené-Fethimo da ámani | ené-Fethimo Fï|go-amari.e | nagá-Fethi |
| Murui | daje | mena | daje amani | naga amaga | dabecuìro | enefebe-ll |
enefebe- ll |
enefebeimo daca |
enefebe- ll |
nagafebell |
| Nonuya | da:mü | mna:amüy | mwünametsumahe | mwünam mname | daf ehe:tê | dafwehe:te^ nanida:me | minafeheti | |||
| Andoque | ||||||||||
| Andoke | usidé | uúhumá | [2] [1] | [2] [2] | ui-hako-domi pãá~ | ku'sí-hako-domi-ka [1] | ku'sí-hako-domi-ka [2] | ku'sí-hako-domi-ka [2] [1] | ku'sí-hako-domi-ka [2] [2] | ka'-hako-domi-pãã |
| Matacoan | ||||||||||
| Chulupi | huéshla | näpú | pú-shana | it-chat-cúch | huéshla-noétj | |||||
| Chorote | i'fwjenli? | ti'mes | na'xape | ix'njulitsi | yen-sikio-no | iyenthle-tamni | ti'mes-tamni | na'xape-tamni | ix'njulitsi-tamni | tiwono-sikio-ya |
| Maca | aweth | wats'huk | wats'chat-cho-weth | ig-wat-kuth | aweth-tats'hai | lafij | ||||
| Vejoz | weyajla | takuas | takuya | no-kue-poyek | i-juantesii-ipe-[1] | tota jinta | loosi | najaela | naya | lajelaplesa |
| Gauikuruan | ||||||||||
| Kadiweu | oniniteci | iniwataale | iniwata-dgiini | goatolo | nigotino-go-baagadi | |||||
| Guaicuru+ | uniniteguí | itoada | ||||||||
| Southern | ||||||||||
| Pilaga | onolíc | |||||||||
| Toba | nathedac | cacayni | cacaynilia | nalotapegat | nivoca cacainilia | cacayni cacaynilia | nathedac cacayni cacaynilia | nivoca nalotapegat | nivoca nalotapegat nathedac | cacayni nivoca nalotapegat |
| Mocovi | iñiateda | iñabako | ||||||||
| Abipon+ | -atara | -aka | iñoaka iekaiñi | naatapici | hanamhegen | iñoaka loahatahete | lanamrihegem | |||
| Eastern | ||||||||||
| Guachi+ | tamak | eu-echo | eu-echo-kailau | eu-echo-way | localau | |||||
| Charrúan | ||||||||||
| Charrua+ | iú | sam | detí | betúm | betúm-[1] | betúm-[2] | betúm-[3] | betúm-artasam | baquiú | guaroj |
| Chana+ | gil | san | diezmár | |||||||
| Güenoa+ | yut | detit | ||||||||
| Mascoyan | ||||||||||
| Guana | pestin | hãkãnit | hãkãetnãsema | kuadero | se~e~mik | sãã nik hemik | akaet nik hemik | akaetnasema nik hemik | kuatolo nik hemik | sohemik |
| N Lengua ? | sla:mâ' | a:ânít | a:ntanslamá | moho:k nockhâ' | slamärmik | |||||
| S Lengua | thlama | anit | antanthlama | howugnikha | thlamemik | |||||
| Emok | molek | divastoluka | ||||||||
| Sanapana | insxipoèé | incanéit | mickína-mijhmíc-moóc | islax memeén-cawói | sximimmíc |
| Pano-Tacanan | ||||||||||
| Panoan | ||||||||||
| Kulino+ | achapré | rabue | itsa | |||||||
| Sensi | nawuishtikoe | rawué | narawuekoe | |||||||
| Matses | patxi | dabui | macadilantan-tai | daraim-pa | ||||||
| Araua+ | warihi | famihi | arishafaha | |||||||
| Mainline | ||||||||||
| Atsahuaca+ | nikatsu | dafuira | shunkarama | etcháynua | cháynua | |||||
| Parannawa | uste | rane | ||||||||
| Puinaua | hávicho | ravué | pike | |||||||
| Cashibo | ||||||||||
| Cashibo | ádzue | rawué | ítsa | |||||||
| Nocamán | aindzinige | rawué | ||||||||
| Pano | ||||||||||
| Pánobo | hawícho | dawuó | muken | |||||||
| Shipibo | ||||||||||
| Shipibo | huestiora | rabé | quimisha | chosco | píchica | socota | canchis | posaca | íscon | chonca |
| Capanahua | wïstich | rabich | kimisha | chosko | ||||||
| Marubo | pazü | dabui | muken | |||||||
| Remo+ | usichari | narabe | narana | |||||||
| Tri-State | ||||||||||
| Amahuaca | wuistéra | rábuê | ||||||||
| Isconahua | wëstiwa | i narabë | narabëjëco | |||||||
| Cashinahua | bestichai | dabe | dabe inun besti | dabe inun dabe | meken besti | meken dabeti | ||||
| Sharanahua | fïsti | ráfï | ||||||||
| Yaminahua | huísti | rháhui | mapo | |||||||
| Bolivian | ||||||||||
| Karipuna | pazü | taboe | muken | |||||||
| Pacahuara | huistixna | irabuixna | kimisa | askave | muichi | muibui-keshna | akire-keachna | nepash | pasokiro-keaxna | muiki-kiyashna |
| Chacobo | vúistita | dávita | téreshen | |||||||
| Tacanan | ||||||||||
| Sapiboca+ | pebbi | bbeta | kimisa | pusi | pisaica | succuta | pacalucu | kimisacalucu | pusuculucu | tunca |
| Arasa+ | nonchina | bota | ||||||||
| Guariza+ | pebi | kimiza | ||||||||
| Tacana | ||||||||||
| Tacana | pia-da | beta | kimisha | pushi | pishika | sukuta | paqalq'o | kimsaqalq'o | ||
| Reyesano | mbeta | kimisha | poshi | pishika | shokota | |||||
| Maropa+ | pembive | beta | camisha | puschi | pischica | |||||
| Araona | peada | beta | beta peada | beta beta | emerucuata | eme betave | ||||
| Cavineña | ||||||||||
| Cavineña | pea-dya | beta | kimisha | poshi | pishika | shokota | pakaroko | kimisakaroko | (yatonka) | tonka |
| Chama | ||||||||||
| Ese'ejja | oI | beka | pea-beka-pee xima | e-beka-pea-pea ai | me-oe-xi | |||||
| Huarayo | owi | bikapiai | bahipiep | bekadepiai | iamatamata | ai'ipiep | bikanipiai | bikapiyohuma | ki'ipiha | i'iamatamata |
| Toromono+ | béka | |||||||||
| Chon-Mosetén | ||||||||||
| Mosetén | ||||||||||
| Chimane | irit | pana | chibin | tsis | cánam | ebeuñ | yevetige | quencañ | arajatec | tac |
| Mosetén | irit | pára | chibin | |||||||
| Chon | ||||||||||
| Tehuelche | chochieg | h'áuke | ká'ash | kague | k'tsáen | uaenecash | aiéké | venik'cage | yamakeitzen | kaken |
| Selknam+ (Ona) | sôs | sôki | sauke | koni-sôki | kismarei | kari-koni-soki | kari-kísmarei | karikei-konisoki | kauken-kísmarei | karai-kísmarei |
| Haush+ | setaul | aim | shaucn | |||||||
| Teushen+ | cheuquen | xeukay | keash | kekaguy | keytzum | wenecash | kuka | wenekekague | kekaxetzum | xaken |
| Chiquitano-Bororoan | ||||||||||
| Chiquitano | ||||||||||
| Chiquito+ | etama | |||||||||
| Bororoan | ||||||||||
| Bororo | ure mitótuje | ure póbe | ure póbe ma jéw metúya bokwáre | ure póbe púibìji | ure ikéra aobodúre | bóture ikéra aobowúto | ikéra metúya pogédu | ikerakó boeyadadáw | ikerakó boeyadádaw mekíw | ikerakó boejéke |
| Umotina | ínukurukva:| | popthue' | pupe'riká | ume'ta pitukwá | ume'ta kiáuá | |||||
| Botocudoan | ||||||||||
| Botocudo (Krenak) | potchik | grimpó | crotouúp | |||||||
| Rikbaktsá | ||||||||||
| Rikbaktsa | aistu:ba | |||||||||
| Ge | ||||||||||
| Amho+ | rí | tekôi | ringrikár | |||||||
| Ingain+ | biré | rí | tuktain | seanne | ||||||
| Northern | ||||||||||
| Canela (Krahô) | pyxit | ipijakrut | inkrê | [2][2] | [2][2][1] | |||||
| Apanhecra | haputschitti | ipiacauttu | ingere | ipiacnitu pähu ipiacnitu | igachrützo | itawuna | itawuu:na | iutawuuu:na | ||
| Ramococamecra | pütit | iakrüte | inklüt | murua | ||||||
| Kencateye | bucyi'ti | daikru:t | donkre | daikrutpai | toxòkète | hi'kotonocyi | inõ | hi'peri | hokatne | |
| Creye | mbu.cyi.d | i.bja:syü'.d | nkri | [2]ne.[2] | [2]ne.[2] [1] | |||||
| Caraho | ita | ai-croud | in-crai | ipacroutpai | ||||||
| Apinaye | puti | adkru:te | adkrunati | adkrunädkru | adkrunädkruputi | |||||
| N Cayapo | poudi | amaïcrout | amaïcrout ikicket | [2][2] | [2][2] kiekret | amaïc-amaïk-amaïk | [6]-ikiet | |||
| Central | ||||||||||
| Xavante | mitsi | maparane | nhi'umdatõ | maparanetsi'uiwana | i~mrotõ | i~mropö | wawinhi'umdatõ | i~rãdzahu | para'õtõwe | mitsitob'ãi'ã |
| Cherente | sebisi | ponhuane: | sikuanõwaipsiä | urenekamori~ | sumikuadsauredi | kalesauzeidi | wanerodsaueredi | |||
| Chacriaba+ | hemerotong | prané | escumtatong | moropõè | ||||||
| Southern | ||||||||||
| Kaingang | pir | règre | tãgtu~ | ve~ñ-kãggra | 'shingko | |||||
| Xokleng | toktenúnlo | nunengla:é:glo | umarikélko | umpétko | undupélemo | |||||
| Kamakanan | ||||||||||
| Kamakan+ | uhaetoh | ingu | ingu-tahueté | ing-hué | ueh-hié | |||||
| Kutasho+ | yhueto | izé | ize-te-hueto | ize-té-schezé | ize-te-schezé-hue | |||||
| Maxakalían | ||||||||||
| Mashakali | pocchaenàng | haihg | haigunhgnill | haihg-chating | haihg-chihating | hathihg-schihathing | hathink-chihathing | hathink-chihating | ||
| Purian | ||||||||||
| Coroado+ | chambiüan | chíri | pa-tapacun | pa-pamdé | chabrandáiche | |||||
| Puri+ | omi | kuriri | prika | |||||||
| Coropo+ | ipáign | alinkrin | patapakun | patapamasé | shambri-chita | chambrindaine | chambrindaine | |||
| Fulnió | ||||||||||
| Fulnió | fathoá | tkano | lixino | sa`totkáno | khoyá | khoyáfthoa-thak-fathoá | khoyáfthoa-thakê-tkáno | khoyáfthoa-thak-lixíno | khoyáfthoa-thak-[4] | khoyatkano |
| Karajá | ||||||||||
| Caraja | wadewo | wadebothoa | wadeboaheodo | wadebojeodo | wadewajouclay | wadewasori | natirolay | natou | naoubio | wadewa-souwai |
| (Palha) | sokhodére | nâti | nâtã | inãbioâ | irüre | dabo [1] | dabo [2] | dabo [3] | dabo [4] | dabo itue:ra |
| Javaé | zohódi | ináti | nádo | |||||||
| Ofaye | ||||||||||
| Opaye | enex-há | yakwári | kixha he~xerikayó | |||||||
| Guato | ||||||||||
| Guato | chenai | deu-uni | chum | dekai | toera | [1] caicaira | duuini-caicaira | [3]-caicaira | [4]-caicaira | quinoida |
| Jabutian | ||||||||||
| Yabuti | nichi | yawo | yawo yawo | |||||||
| Aricapu | owá | kroko | kamekü | ärikapó | ||||||
| Mapudungu | ||||||||||
| Mapudungu (Mapuche) | kiñe | epu | küla | meli | kechu | kayu | relqe | pura | ailla | mari |
| Huilliche | quiñe | epu | quil-la | mel-li | quechu | cayu | ielghe | purra | aylla | marri |
| Aikaná | ||||||||||
| Huari | amemee | atukai | ||||||||
| Masaca | amäme | atuka | ümaitü | |||||||
| Chipayan | ||||||||||
| Chipaya | tsi | pishk | chep | paxpix | ||||||
| Uru | shi | piske | chep | pácpic | paanucu | pacchui | tohoco | cohonco | sankau | kalo |
| Lule-Vilelan | ||||||||||
| Lule | alapeá | tamóp | tamlip | locuép | [4] moitlé [1] | [4] moitlé [2] | [4] moitlé [3] | [4] moitlé [4] | [4] moitlé [4] [1] | ysyauómp |
| Vilela | yaagüit | uke | nipetuéi | yepcatalèt | isignislè | isig teèt yaaguit | isig teèt [2] | isig teèt [3] | isig teèt [4] | isig ukè nislè |
| And... | ||||||||||
| Camsá | kánje | úta | únga | kánta | sháchna | bnítsan | ||||
| Timucua+ | yaha | yucha | hapu | cheqeta | marua | mareca | piqicha | piqinahu | peqecheqeta | tuma |
| Muniche | wuítsaa | útspa | u:tshuma | u:tspatsh | tsaâ'xowa | tsokta | kantshis | |||
| Cofan | fue?kho | koangi?kho | khoanífué?kho | khattufayi?kho | fuefayi?kho | kháfaiseyi?kho | kháfaise koangi?kho | kháfaise khoanífué?kho | kháfaise khattufayi?kho | tive pa?tssi |
| Puquina+ | pesk | so | kanak | |||||||
| Callahuaya | ujsi | soo | capi | pill | chisma | thajwa | qajsi | wasa | nuqui | khocha |
| Yuracare | lecta | lasie | livi | lapsa | cheti | chicheti | livi tese | lasie tese | lecta tese | livanti |
| Yahgan (Yamana) | ukoali | kembaib(a)i | maten | |||||||
| Qaqasqar (Alacaluf) | takonaïdo | tilkaaon | kouf'ir | aïtetele | koupachpé | |||||
| Kiriri | bihé | wachani | wachanidikié | |||||||
| Iranshe | kètamuê | numá | patekipú | |||||||
| Movima | sota?- | oy- | tas- | oyka- | ||||||
| Cayuvava | karáta | mítia | kulápa | chada | méndau | kárata-írubu | mitia-írubu | kulápa-írubu | chada-írubu | búrúrutché |
| Yuwana | ya'toa | i hweka'ti | hweya'ti | aiha'ti |